Plastik w wodzie i nie tylko

Czym jest mikroplastyka?

Mikroplastiki to stałe i nierozpuszczalne polimery (tworzywa sztuczne), które są mniejsze niż pięć milimetrów. Substancja ta znajduje zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, m.in. jako materiał ścierny, wypełniacz i spoiwo.

Większość oczyszczalni ścieków nie jest przeznaczona do filtrowania mikroplastików ze ścieków. Pozwala to cząsteczkom przedostać się do otwartych wód. Podobnie jak większe cząsteczki tworzywa sztucznego, mikrotworzywa sztuczne są nierozpuszczalne w wodzie i trudne do degradacji. Całkowita degradacja chemiczna najmniejszych cząstek może trwać kilkaset lat.

 

Czy to poprzez jedzenie, picie czy oddychanie – według badań, każda osoba zużywa do pięciu gramów mikroplastiku tygodniowo.

Decydujące pytanie brzmi: Jak bardzo jest to niebezpieczne?

Ludzie spożywają mikroplastik codziennie – poprzez jedzenie, wodę pitną lub po prostu oddychając.

Co tydzień do 5 gramów tych małych cząstek wchodzi do ciała ziemskiego obywatela – w zależności od jego sytuacji. Doceniają to badacze z Uniwersytetu Newcastle (Australia), którzy w imieniu fundacji ochrony środowiska WWF przyjrzeli się bliżej istniejącym badaniom. Dla porównania, karta kredytowa waży około 5 gramów.

 

 

Karta kredytowa waży około 5 gramów – ale nikt nie pomyślałby o jej zjedzeniu.

 

Badania naukowców opierają się na danych dotyczących mikroplastików – cząstek mniejszych niż 5 milimetrów – w powietrzu, którym oddychamy, w wodzie pitnej, w soli, piwie i skorupiakach. Według Caroline Kraas, eksperta w dziedzinie mikroplastików z WWF, mikroplastiki, które mogą być rejestrowane w inny sposób, nie zostały uwzględnione w analizie australijskiej. Naukowcy wykluczyli również ryby pomimo dostępnych danych, ponieważ nie jest jasne, ile mikroplastików jest spożywanych i ile pozostaje na przykład w jelitach zwierząt.

 

WWF wzywa do zawarcia ogólnoświatowego porozumienia w sprawie przeciwdziałania zanieczyszczeniu tworzyw sztucznych, określającego wiążące cele. „Jeśli nie chcemy, aby tworzywa sztuczne znajdowały się w naszych ciałach, musimy zapobiec temu, aby co roku miliony ton odpadów z tworzyw sztucznych nie trafiało do środowiska naturalnego”, powiedział Heike Vesper, szef ochrony środowiska morskiego w WWF Niemcy, zgodnie z oświadczeniem.

Brak oficjalnej definicji mikroplastików.

Czym jest mikroplastyka?

 

Mikroplastiki to stałe i nierozpuszczalne polimery (tworzywa sztuczne), które są mniejsze niż pięć milimetrów. Substancja ta znajduje zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, m.in. jako materiał ścierny, wypełniacz i spoiwo.

 

Większość oczyszczalni ścieków nie jest przeznaczona do filtrowania mikroplastików ze ścieków. Pozwala to cząsteczkom przedostać się do otwartych wód. Podobnie jak większe cząsteczki tworzywa sztucznego, mikrotworzywa sztuczne są nierozpuszczalne w wodzie i trudne do degradacji. Całkowita degradacja chemiczna najmniejszych cząstek może trwać kilkaset lat.

 

Nie ma oficjalnej definicji mikroplastików. Według Federalnego Instytutu Oceny Ryzyka (BfR) termin ten odnosi się zazwyczaj do cząstek plastiku mniejszych niż pięć milimetrów i większych niż jeden mikrometr (równowartość 1/1000 milimetrów). Usunięcie małych cząstek z otoczenia jest praktycznie niemożliwe z technicznego punktu widzenia. W związku z tym, zgodnie z WWF, należy zapobiec przedostawaniu się tworzyw sztucznych do środowiska naturalnego.

 

Małe cząsteczki są produkowane, na przykład, gdy noszone są opony lub podeszwy butów, gdy noszone są większe plastikowe części lub gdy syntetyczne tekstylia są prane. Cząsteczki mikroplastiku w kosmetyce, gruz budowlany lub dryfowiska z boisk sportowych i placów zabaw również kończą się jako mikroplastik w środowisku. W badaniu przeprowadzonym w zeszłym roku Instytut Fraunhofera założył, że w Niemczech tylko około jednej czwartej plastiku, który trafia do środowiska, stanowią makroplastiki. Dotyczy to toreb plastikowych i innych produktów plastikowych. Reszta, około 74%, to mikroplastiki.

Absorpcja głównie przez wodę pitną.

 

Zgodnie z badaniem WWF, ludzie wchłaniają większość mikroplastików przez wodę pitną – woda butelkowana jest na ogół bardziej dotknięta niż woda z kranu. Wynika to prawdopodobnie z samej butelki, procesu produkcji lub transportu. Według eksperta WWF, Kraasa, woda z kranu z zasobów wód podziemnych jest w Niemczech nieszkodliwa: „Zgodnie z obecnym stanem badań zakłada się, że w niemieckich wodach podziemnych nie ma rzeczywistych wyników badań w zakresie mikroplastików”.

 

Rękawiczki i butelka z tworzywa sztucznego na plaży: woda butelkowana zawiera zazwyczaj więcej mikroplastiku  niż  woda  z  kranu.

 

Zgodnie z badaniem, istnieją znaczące różnice regionalne w zakresie wody pitnej. W USA czy Indiach znaleziono dwa razy więcej plastiku niż w Europie czy Indonezji. „Heike Vesper (WWF) powiedział: „To, ile mikrocząsteczek zabiera ktoś, zależy od miejsca zamieszkania, warunków życia i diety.

 

Fakt, że większość plastikowych cząsteczek przedostaje się do organizmu człowieka przez wodę pitną, został również wykazany w niedawnym badaniu opublikowanym w czasopiśmie „Environmental Science & Technology” („EST”). Badanie przeprowadzone dla USA wykazało, że woda butelkowana zawiera znacznie więcej mikroplastiku niż woda z kranu.

Badanie zakłada łącznie do 121.000 cząstek, które dorosły człowiek spożywa co roku, w tym poprzez jedzenie. Ponieważ byli oni w stanie uwzględnić tylko część możliwych źródeł mikroplastycznych, naukowcy zakładają, że ich szacunki są drastycznie zbyt niskie.

 

Zgodnie z wynikami badania, większość Amerykanów przyjmuje mikroplastiki poprzez oddychanie powietrzem, wodą butelkowaną i owocami morza. Oba badania nie pozwalają jednak na wyciągnięcie jakichkolwiek wniosków naukowych na temat Niemiec. Nie zawierają one również żadnych informacji na temat tego, jak absorpcja plastiku wpływa na zdrowie człowieka – nie zostało to jeszcze zbadane.

Czy mikroplastiki uszkadzają ciało?

 

 

Tworzywa sztuczne w ciele Mikroplastyka wykryta po raz pierwszy u ludzi.

 

Według BfR nie zostało jeszcze udowodnione, czy mikroplastiki szkodzą organizmowi ludzkiemu. „Teza, że mikroplastik z żywności sprawia, że ludzie chorują, nie jest obecnie naukowo udowodniona”, powiedział Andreas Hensel, prezes Instytutu, na początku czerwca do Funke Media Group.

 

Naukowcy z badania „EST” piszą, że wpływ mikroplastików na zdrowie człowieka jest w dużej mierze nieznany, ale możliwe przyczyny uszkodzeń zostały już opisane. BfR nie chce również wykluczyć ewentualnych negatywnych skutków. Według eseju Alfonsa Lampena z BfR, większość tzw. polimerów, z których składa się głównie plastik, nie reaguje w organizmie człowieka. Toksyczny efekt jest więc prawdopodobnie mało prawdopodobny na początku – nawet jeśli jest wiele pytań bez odpowiedzi.

 

Ponadto, zgodnie z lampami, producenci często dodają do tworzyw sztucznych dodatki takie jak plastyfikatory, barwniki i substancje zapachowe. Mogą one zostać ponownie uwolnione pod pewnymi warunkami w organizmie. Możliwe jest również, że cząsteczki plastiku mogły zostać skażone przez środowisko, na przykład przez toksyny glonów lub biocydy – nie jest jasne, czy mogą one zostać ponownie uwolnione przez człowieka.

Małe cząsteczki mogą być wchłaniane bezpośrednio do płuc lub jelit.

 

Według badania EST, małe cząsteczki w kolejności kilku mikrometrów mogą być wchłaniane bezpośrednio przez komórki w płucach lub jelitach. Jednak baza danych nie jest jeszcze wystarczająco duża, aby móc wyciągnąć wnioski na temat skutków zdrowotnych. Lampy z BfR piszą, że w zasadzie niepożądane skutki mogą wystąpić we wszystkich tkankach, z którymi cząstki wchodzą w kontakt. W związku z tym kwestia zagrożenia dla zdrowia stwarzanego przez mikroplastiki poprzez żywienie jest jedną z głównych kwestii oceny ryzyka.

 

Jednak badania są skomplikowane. Większe cząsteczki w zakresie milimetrów są łatwiejsze do przeanalizowania. Mniejsze cząsteczki nie mogły zostać wykryte przez techniki filtracji i przesiewania, ale jednocześnie odgrywały większą rolę w absorpcji przez człowieka.

 

Ogólnie rzecz biorąc, naukowcy nadal nie dysponują dużą ilością danych pozwalających określić wpływ na zdrowie. BfR zakłada, że stan wiedzy na temat mikroplastików znacznie wzrośnie w nadchodzących latach, co również usprawni analizy. Do tego czasu badanie EST wprowadza w życie zasadę ostrożności: w celu ograniczenia absorpcji mikroplastików u ludzi najbardziej efektywne byłoby produkowanie i stosowanie mniejszej ilości plastiku.